‘Alternatief voor toetsen is kwestie van balans’

Sinds toetsen niet meer fysiek afgenomen kunnen worden door de Corona-crisis, zoekt Windesheim met man en macht naar alternatieven. Maar die alternatieven moeten wel voldoende kwaliteit hebben en goede oplossingen bieden voor studenten en docenten.

“Het is een kwestie van balans”, zegt Irene Biemond. Ze is senior adviseur onderwijs, gespecialiseerd in toetsen en beoordelen, en ze coördineert de informatie voor de opleidingen over toetsen op afstand. “Aan de ene kant willen studenten met zo weinig mogelijk vertraging verder met hun studie. Aan de andere kant is Windesheim wettelijk verplicht om alternatieve toetsen te bieden die kwaliteit hebben, dus een goed beeld geven van wat de student heeft geleerd.” Bij het zoeken naar kwalitatief goede oplossingen houden opleidingen rekening met de gevolgen voor de studievoortgang, de studeerbaarheid en de studiebelasting van de student. En ook met de gevolgen voor de docent, waaronder de werkdruk.

Ze heeft de afgelopen weken met een team van Windesheimers keihard gewerkt om de opleidingen te ondersteunen bij het zoeken naar alternatieven voor de toetsen van periode 3 en 4. Een leidraad voor toetsen op afstand wordt steeds geactualiseerd. Docenten kunnen via Sharenet naar een site waarin deze informatie gedeeld wordt en er is een mailbox voor vragen. “Inmiddels komen de eerste ervaringen met alternatieve toetsvormen binnen. De goede tips filteren we eruit en gebruiken we om de instructies en voorbeelden op de site aan te vullen.”

Sommige opleidingen kiezen ervoor om vakken en toetsen samen te voegen of op te splitsen. Sommige toetsen kunnen vervallen als de stof bijvoorbeeld nog in een praktijkopdracht terugkomt. Praktijktoetsen en toetsopdrachten kunnen vaak met een kleine wijziging in een online variant doorgaan, bijvoorbeeld via een telefoon/video-gesprek in plaats van een gesprek in een klaslokaal.

Theorietoetsen worden regelmatig vervangen door opdrachten. De studenten moeten dan bijvoorbeeld zelf toetsvragen bedenken of elkaar iets uitleggen, of mindmaps, vlogs, blogs of filmpjes maken. Als er geen alternatieve opdracht mogelijk is kunnen de docenten de theorietoetsen soms mondeling afnemen via een gesprek in Microsoft Teams.

Actueel is het nieuwe fenomeen beveiligd toetsen oftewel online proctoring (online surveilleren), waarbij studenten thuis toetsen uitvoeren en via de webcam en allerlei technische snufjes worden gesurveilleerd. Windesheim wil vanaf mei beveiligd toetsen aanbieden als een extra service aan studenten om studievertraging te voorkomen. Biemond: “De student gebruikt daarbij zijn eigen apparatuur, maar hij kan andere programma’s alleen gebruiken als dat vooraf zo is ingesteld. De webcam staat aan en via een app wordt ook de werkruimte van de student gecheckt. De beelden worden achteraf bekeken door speciaal getrainde surveillanten. Deelname aan een beveiligde toets is niet verplicht, studenten kunnen ook voor de oorspronkelijk geplande toetsvorm kiezen wanneer dat weer mogelijk is.”

De dienst Strategie & Support bekijkt alle juridische haken en ogen van alternatieve toetsing. In sommige gevallen moet de Onderwijs- en Examenregeling (OER) worden aangepast. Biemond: “Uiteindelijk zijn de opleidingsmanagers en hogeschoolhoofddocenten de spin in het web bij het zoeken naar de juiste oplossingen per studie. En zij betrekken daarbij natuurlijk hun opleidingscommissies, examencommissies en deelraden.”

Lees hier meer over de uitgestelde toetsen van periode 3