Homeopathische geneesmiddelen hebben een ding gemeen: de werking ontstijgt nooit het placebo-effect: ze hebben soms een positief effect omdat mensen geloven dat ze werken, niet omdat er een verband is tussen de ‘werkzame’ stof en de genezing van de kwaal. Vaak ook hebben ze schadelijke effecten: mensen gaan aantoonbaar werkende geneesmiddelen mijden.
In het onderwijs hebben we zo onze eigen homeopathische therapieën. Ik noem er een paar: ‘ontdekkend leren’, ‘21ste-eeuws vaardigheden’, ‘iPad onderwijs’, ‘studentgedreven onderwijs’. Op zich nietszeggende begrippen, maar meestal bestaand uit een of meer van de volgende ingrediënten: de toekomst vereist een TOTAAL andere aanpak, leren moet vooral ‘leuk’ zijn, studenten weten precies wat en hoe ze willen leren en kunnen dus zonder al te veel sturing hun ‘leerroute’ uitstippelen, en kennis verandert met de dag dus iets ‘kunnen opzoeken’ is voldoende.
In het basis- en middelbaar onderwijs is er vrij veel onderzoek gedaan naar deze onderwijskundige homeopathie. Conclusie: ze liggen daar op de intensive-care na deze kwakzalverij. De harde waarheid van de internationale vergelijkingen laat zien dat zelfs het placebo-effect niet meer helpt. Of je nu de PIRLS, de OESO of de PISA-onderzoeken er bij pakt, overal waar onderwijskundige homeopathie wordt toegepast zakken de basisvaardigheden als een oude onderbroek van je bips. We zijn in Nederland naar de onderste regionen van de ontwikkelde wereld gezakt.
NRC-Onderwijsjournalist Maarten Huygen maakt in zijn boek ‘Nog wat geleerd vandaag?’ nog een ander belangrijk punt: alle nadruk op zelfsturing, op vaardigheden in plaats van kennis en de hiermee samenhangende kelderende resultaten, vergroten de kansenongelijkheid in Nederland. Rijke, hoogopgeleide, vaak autochtone Nederlanders huren gewoon een bijlesinstituut in om alle opgelopen achterstanden weg te poetsen. De studenten uit de minderbedeelde gezinnen moeten het zelf maar uitzoeken. Daar helpt geen diversiteitscoach tegen.
Jammer dat er in het hbo geen internationale vergelijkingen plaatsvinden, denk ik wel eens, want bij ons krijgen kwakzalvers, kruidenvrouwtjes en chakra-healers nog ruim baan. De enige ‘meting’ van belang, de NSE, is namelijk vooral een nationale schoonheidswedstrijd die desgewenst door het omkopen van studenten met pizza’s of iPads beïnvloed kan worden.
En zo blijft de schadelijke illusie in stand dat homeopathie in het hbo wél werkt…
Eelco Boss is docent op Windesheim, aan de opleiding Social Work
Zo jammer dat natuurkundige benadering van gezondheid zo in het verdomhoekje wordt gezet bij het duidelijk maken van je punt (waar ik neig het verder wel mee eens te zijn).
Had het niet beter kunnen verwoorden Eelco. Geheel mee eens !