Moeten we, na de aanslag op Samuel Paty, nog schrijven of spreken over wat we vinden, ook als de dood er misschien op volgt? Moeten we dan maar niét provoceren of kritisch reflecteren om te kijken hoe ver we kunnen gaan? Denken is vrij. Discussiëren is ook vrij. Een samenleving waar de vrijheid van meningsuiting niet wordt beschermd of gestimuleerd vervalt snel tot een dictatuur. Dan geldt de wil van de machtigste of de gewelddadigste.
We willen autonoom leven. Zelf bepalen wat we wel of niet kunnen of mogen zeggen. Bij een leven in vrijheid hoort het recht om mensen, met name ook studenten, te vertellen wat ze misschien niet willen horen. Maar wat als consequentie de dood is? Samuel Paty was een gewone docent op een gewone school. Hij werd vermoord om een waarheid, een recht, namelijk; de vrijheid om leerlingen kritisch te laten nadenken over wat er speelt in de samenleving. Met behulp van spotprenten. Dat wordt niet geaccepteerd door de radicale islam.
‘Hoe verder een samenleving afdrijft van de waarheid hoe meer het degenen zal haten die de waarheid spreken.’ (George Orwell).
Het doden om een mening of gedachtengoed is niets nieuws. In Amsterdam werd op 2 november 2004 het vrij woord al eens vermoord, afgeslacht. Omdat hij, Theo van Gogh, gebruik maakte van zijn recht op de vrijheid van meningsuiting.
Maar wat doet dit Windesheim en haar docenten en studenten? Eigenlijk niets, zo lijkt het. We horen niets en zien niets. Maar het onderwijs moet en kan zich niet conformeren aan geweld van buitenaf. Stellen we het gebruiken van geweld onder radicale moslims niet meer ter discussie? Mag dat niet meer? Of moeten we dan direct ook ander soortig geweld en of oorzaken benoemen om vooral niet teveel te polariseren?
Vertel als docent wat er leeft. Dat vergt uiteraard bescherming van de onderwijsinstelling. Voel je je als docent, of als student, veilig om alles bespreekbaar te maken? Ik mag het hopen. Leven, wandelen, doceren, studeren, discussiëren in vrijheid is een groot goed. Want als er groepen of mensen zijn die je niet mag bekritiseren, weet dan dat die mensen over je heersen.
Dus. Hoe leef jij?
Klaas van der Kolk is docent Recht, terrorismebestrijding & cybercrime
Bron foto: Humanistisch Verbond Zwolle en Omgeving. Een vertegenwoordiger van het Humanistisch Verbond Zwolle legt een krans ter nagedachtenis van de Franse leraar Samuel Paty
