Domein Business, Media en Recht loopt voorop bij het overstappen naar de Groene route. Directeur Jolande Gomolka kijkt met vertrouwen naar de toekomst. “We zetten telkens stappen om het onderwijs flexibeler te maken, terwijl de maatschappij om ons heen snel verandert. Docenten krijgen steeds meer begeleidende rollen, maar kennisoverdracht blijft de basis.”

Zijn alle opleidingen nu bezig met de onderwijstransitie naar de Eigen Leerroute?

“Ja de laatste grote groep is per september 2025 overgegaan. De opleidingen van ons domein waren in 2023 de eerste, samen met Domein Gezondheid en Welzijn, die de overstap maakten van de (oude) ‘Blauwe route’ naar de (nieuwe) ‘Groene route’. Met ingang van dit studiejaar zijn – op eentje na – alle BMR-opleidingen overgestapt en hebben we ook al opleidingen met derdejaarsstudenten in de Eigen Leerroute.

Waar zijn jullie momenteel het meest druk mee?

“De meeste opleidingen hebben hun onderwijs naar leeruitkomsten vertaald en hebben flexibiliteit in hun opleidingen ingebouwd. We zijn natuurlijk nog niet klaar, met betrekking tot flexibilisering kunnen we nog stappen zetten. De ondersteuning door de systemen en de harmonisering van processen vraagt meer tijd. We moeten IT-systemen deels zelf bouwen en één ‘taal’ ontwikkelen in samenwerking met IVT. Dat is ingewikkelder dan gedacht.”

En toen kwam AI ook nog eens roet in het eten gooien?

“Gen AI is niet meer weg te denken en heeft grote gevolgen, bijvoorbeeld voor hoe we toetsen. Tegelijkertijd kun je hier heel mooi zien hoe belangrijk docenten altijd zullen blijven. Want bij zo’n nieuwe ontwikkeling is behoefte aan iemand die studenten richtlijnen geeft voor een verantwoord gebruik en een ‘ethisch kompas’ helpt te ontwikkelen. Als docent ga je met studenten in gesprek: hoe gebruik je AI, hoe analyseer je wat je gegenereerd hebt, welke consequenties heeft AI voor het werkveld?”

Wat betekent de onderwijstransitie voor de traditionele docent voor de klas?

“De rol van de docent is in ontwikkeling. Het onderwijs zal in groepen gegeven blijven worden, maar de docent heeft verschillende studenten in een groep. Ze kunnen een serieuze bijbaan hebben of mantelzorger zijn. Ze kunnen jouw vak volgen vanuit een andere opleiding, of er zijn bijzondere omstandigheden waardoor ze hun studie willen versnellen, vertragen of switchen. Ik denk dat uiteindelijk die verschillen tussen voltijd- en deeltijdstudenten kleiner worden en hun onderwijsbehoeften steeds meer op elkaar gaan lijken.”

Kan de docent dan nog wel spreken van ‘zijn klas’?

“Eigen regie van de student betekent niet dat het onderwijs individueler wordt. Onze studenten blijven leren in een groep met een docent, dat is een belangrijk onderdeel van onze onderwijsvisie. Ze volgen samen het onderwijs dat ze gekozen hebben om te werken aan een leeruitkomst. Ik denk wel dat de begeleidende rol van de docent steeds belangrijker wordt. Dit is al veel langer gaande: de docent is ook een coach die het leerproces en de persoonlijke ontwikkeling van de student begeleidt. Kennis blijft natuurlijk de basis. Ook de rol van de docent als assessor wordt nog belangrijker: het bekijken in hoeverre je met elders gevolgd onderwijs of werkervaring de leeruitkomst kunt aantonen. En hoe je vervolgens kunt toetsen of die leeruitkomst is behaald.”

Kunnen calculerende studenten dan hun bijbaan als vakkenvuller omzetten in studiepunten?

“Nee, zo werkt het niet één op één. Het gaat bij het inbrengen van werkervaring om maatwerk. De student moet aantonen dat zijn werkervaring op hbo-niveau is en past binnen het opleidingsprofiel. Hierover is uitvoerig contact en begeleiding van een docent van de opleiding. En of met de specifieke werkervaring een leeruitkomst kan worden aangetoond wordt uiteindelijk beoordeeld door assessoren. Dit proces is zorgvuldig en met waarborgen omkleed. Er worden niet zomaar vrijstellingen gegeven. Studenten zijn wel heel blij dat deze flexibiliteit bestaat en er keuze is in de wijze van toetsing en aantonen van leeruitkomsten, zodat ‘niet iedere student door hetzelfde hoepeltje hoeft te springen.”

De goede begeleiding is waar Windesheim om bekend staat, blijft dat zo?

“Ja, dat vinden we heel belangrijk en zijn we aan onszelf verplicht, daarom kiezen studenten ook voor ons. De uitdaging is zorgen dat studenten altijd blijven ervaren dat ze deel uitmaken van een groep. In de jaren na corona heeft het persoonlijke welbevinden van de student en het ‘Windesheim Dichterbij’ meer nadruk gekregen. De begeleiding en aandacht voor de student blijft altijd van groot belang, ondanks dat we nu met minder middelen moeten werken.”

Is de transitie ook een efficiëntieslag om onderwijskosten te kunnen besparen?

“Met de Eigen Leerroute willen we het onderwijs flexibiliseren en daar waren we al mee bezig voordat er minder middelen waren. We willen zeker graag efficiënter werken en waar nodig standaardiseren, daar is niets mis mee als dat voor alle partijen voordelen brengt. Als onderwijsorganisatie kun je hiermee ook aan professionaliteit winnen, wat voor studenten, cursisten en docenten voordelen biedt. Alle hogescholen zijn bezig met flexibiliseren van hun onderwijs, we kunnen hierin veel van elkaar leren. We mogen best trots zijn en ons een beetje op de borst kloppen, omdat we als hogeschool Windesheim voorop lopen met de invoering.”

Jolande Gomolka is domeindirecteur van BMR en lid van het directieteam

tekst: Ernest Mettes
illustratie: Judy Ballast