Het aantal Corona-besmettingen en ziekenhuisopnames loopt weer op. Veel jongeren tussen 18 en 25 hebben zich (nog) niet laten inenten. Is de coronaprik ook op Windesheim voer voor discussie? En verlopen die gesprekken een beetje netjes of vliegen voor- en tegenstanders elkaar in de haren?
‘Het voelt soms als een roze olifant’
De ouders van Kimberley, tweedejaars social work, denken allebei heel anders over vaccineren en de coronamaatregelen. Kimberley zit er tussenin.
“Mijn moeder werkt in een ziekenhuis en is erg pro-vaccinatie. Mijn vader is het tegenovergestelde, ik ken niemand die feller tegen is dan hij. Als er weer een persco is, zit hij boos voor de tv. Zelf ben ik er nog niet uit, dus ik zit er tussenin. Als ik het er met mijn moeder over heb, merk ik dat ik met argumenten tégen vaccineren kom. Bij mijn vader juist met argumenten vóór. Dat leidde af en toe tot flinke discussies, het ging er soms fel aan toe.
Daarom ben ik er inmiddels ook wel klaar mee, en vermijd ik gesprekken over corona en vaccineren liever. Maar ook al laten mijn ouders me, gelukkig, vrij in mijn keuze, soms voelt als een roze olifant. Zo’n groot onderwerp waar je het gewoon niet meer over hebt, om confrontaties te vermijden. Op mijn werk speelt de discussie trouwens ook heel erg. Ik werk namelijk op een woongroep voor kinderen met een verstandelijke beperking. Dat is soms wel lastig, ik heb constant het gevoel dat ik me moet verdedigen. Maar ik kom er wel voor uit dat ik nog twijfel, en gelukkig heb ik nooit echt nare reacties gekregen. Ik heb meerdere collega’s van ongeveer dezelfde leeftijd, die begrijpen me wel.”
‘Het onderwerp vaccineren geeft een rare vibe’
Willem van Dort, vierdejaars global project and change management, wil actief mensen overtuigen om zich te laten vaccineren. Daarbij gaat hij felle discussies zeker niet uit de weg.
Ondanks dat mijn meeste vrienden dezelfde mening delen zijn we er in de vriendengroep best verdeeld over. In het verleden liepen de discussies wel eens hoog op maar inmiddels zijn we allemaal done met het onderwerp; als we hard op elkaar reageren werkt dat alleen maar averechts. Maar ik vind maar ik vind het wel moeilijk. Vaccineren is nu opeens een onderwerp dat je binnen een vriendschap niet wilt aankaarten, dat geeft soms een rare vibe.
Je wilt niet door dit onderwerp anders tegen familie en vrienden aankijken, maar automatisch gebeurt dat soms toch omdat ik er zelf een sterke mening over heb. Terwijl dat helemaal niet in mij zit om mensen zo te beoordelen. Maar er zit bij mij ook een emotie achter: mijn moeder werkt in het ziekenhuis en ik ken mensen die aan covid overleden zijn. Dan denk ik ook sneller ‘kom op jongens, neem nou het vaccin zodat we hier sneller uitkomen!’
Natuurlijk snap ik de twijfel van sommige mensen wel. Ik kan me voorstellen dat het druk geeft als je twijfelt, maar toch wilt uitgaan. Hoe langer twijfelaars wachten hoe langer we als samenleving in deze situatie blijven. En dat is waar ik mij op dit moment het meeste zorgen over maak.”
‘Ik zit in een wél vaccineren-bubbel’
Ieders mening mag er zijn, zegt tweedejaars journalistiek Rik Pepijn Scharenborg. Juist de standpunten van iemand die er anders over denkt, zijn interessant om aan te horen.
“In mijn directe omgeving denkt iedereen er ongeveer hetzelfde over. Ik zit zeg maar in een wél-vaccineren-bubbel. Tijdens mijn werk, achter de kassa bij de Jumbo, word ik door klanten wel eens betrokken bij zo’n discussie. Omdat iemand bijvoorbeeld te weinig afstand houdt aan de kassaband of geen mondkapje draagt. Maar daar ga ik
niet op in, voor je het weet dient iemand een klacht tegen je in.
In mijn klas zijn de meesten denk ik wel gevaccineerd, of gaan ze ‘m nog halen. Maar veel wordt er eigenlijk niet over gepraat, misschien omdat het een gevoelig onderwerp is? Maar eigenlijk zou je zo’n discussie juist moeten voeren, want iedereen mag een mening hebben. Als je het goed onderbouwt, met goede argumenten, moet dat kunnen. Dan hoor je ook eens de standpunten van iemand die er anders over denkt. Past wel bij onze opleiding, beide kanten van een verhaal aanhoren.
Mocht ik in een discussie terechtkomen met iemand die heel erg tegen vaccineren is, dan zou ik begrip tonen en zeggen: ik snap je argumenten. Maar ik zou ook vertellen hoe ik erin sta en dat ik me wél heb laten vaccineren. Ik zou mijn best doen om daarin niet te fel te worden. Anders krijgt hij of zij alleen maar het gevoel alleen te staan of aangevallen te worden. Het is belangrijk dat je iemand het idee geeft dat zijn of haar mening er ook mag zijn.”
‘Je gaat iemand toch niet overtuigen’
Gerwin, Willem en Dennis, alle drie vierdejaars Lerarenopleiding Geschiedenis, zien in hun omgeving dat discussies over vaccineren makkelijk kunnen ontsporen.
Gerwin Okken: In mijn omgeving zie ik dat meningsverschillen over wel of niet vaccineren soms best hoog kunnen oplopen. Mijn moeder zit bijvoorbeeld in een popkoor, daar willen sommigen niet zingen met niet-gevaccineerden. Heel slecht voor de sfeer. Een aantal denkt nu zelfs: laat maar zitten dat koor, als het zo moet.
Willem Gaal: Ik heb een tante die heel erg tegen is. In de familie-appgroep probeert ze ook anderen te overtuigen. Ja hallo, daar is de appgroep natuurlijk niet voor. Het is niet echt ruzie, maar op een gegeven moment werd er wel gezegd: hou erover op.
Gerwin: Wat heb je er ook aan om in discussie te gaan met iemand die er heel anders over denkt? Je gaat zo iemand niet overtuigen. Bovendien vind ik het ieders eigen verantwoordelijkheid.
Dennis Posthumus: Ik denk ook dat het averechts werkt als je te fel tegen iemand wordt. Hij of zij trekt zich dan alleen maar nog meer terug in de eigen wereld, of gaat juist op internet nog meer informatie zoeken om de discussie aan te kunnen gaan. Zo iemand zwemt dan alleen maar verder de fuik in. Ik wil de discussie best aangaan met iemand, ook als ik weet dat hij of zij er heel anders over denkt. Maar ik begin er niet zelf over. En als iemand zou beginnen mij te overtuigen, dan zou ik dat snel afkappen. Ik laat jouw in je waarde, andersom graag ook.
‘We respecteren elkaars keuzes’
In de klas van tweedejaars bouwkundestudenten Sharon en Manon is de ene helft wél gevaccineerd, de andere helft niet.
Sharon Veldman: Hier op Windesheim wordt er buiten de lessen natuurlijk wel over gesproken. Maar die gesprekken zijn heel casual, geen felle discussies of zo. Iedereen heeft er zo z’n eigen gedachten over.
Manon Kuipers: Inderdaad. Iedereen respecteert elkaars keuzes en niemand probeert de ander over te halen.
Sharon: Qua vaccinatiegraad is het in onze klas ongeveer fifty-fifty, schat ik.
Manon: Mijn moeder is trouwens flink ziek geworden van haar tweede vaccinatie, dus ik wacht zelf liever nog een jaartje. Tot er meer bekend is over eventuele bijwerkingen van het vaccin.
Manon: Onder jonge mensen is het wel of niet vaccineren gewoon minder een discussiepunt, zeker geen taboe. Vooral omdat zij over het algemeen minder ziek worden van corona.
Sharon: Daarom zien veel jongeren minder snel de noodzaak van vaccineren. Maar ze kunnen het virus natuurlijk wel met zich meedragen en overdragen. Ik denk dat veel jonge mensen dat minder beseffen.
Manon: Waar ik me wel druk om kan maken is het vaccinatiebewijs, dat je nu moet laten zien om ergens binnen te komen. Je kunt dus niet meer gewoon naar bijvoorbeeld een restaurant of sportschool. Daarmee word je toch eigenlijk gewoon verplicht om je te laten vaccineren of voortdurend te testen? Zo kun je niet meer je eigen leven leiden.
‘Verhitte discussies zijn goed, zolang het netjes gebeurt’
Bij de christelijke studentenvereniging waar derdejaars Jan Fuite bestuurder van is, zijn de meningen verdeeld. Hij studeert aan de lerarenopleiding Natuurkunde.
“Het valt mij op dat vooral de dames wat voorzichtiger zijn dan de mannen omdat zij veel vragen hebben rondom zwangerschap en vruchtbaarheid. De mannen staan daar wat makkelijker in en laten zich prikken om weer sneller te kunnen feesten.
Door corona hadden we dan ook extra veel administratie omdat vorig jaar een paar uitbraken in studentenhuizen waren waar veel van onze leden wonen. Dat maakte corona wel tot een hot topic. Bij kringavonden zijn er wel eens discussies, maar die hebben voor zo ver ik weet niet geleid tot heftige ruzies. Verhitte gesprekken zijn in mijn optiek goed zolang het netjes gebeurt. Toch is het niet fijn om binnen je vereniging als politieagent te moeten optreden. Wat betreft de keuze om te laten vaccineren is het bij onze leden een beetje half-om-half.
Op religieus gebied is er eigenlijk geen discussie binnen onze vereniging over het wel of niet vaccineren. God creëerde corona en hij heeft ook vaccins gecreëerd Ik ben in mijn omgeving wel eens voor gek uitgemaakt dat ik me wel heb laten vaccineren; van zo’n opmerking trek ik mij niets aan.”
‘Ze zeggen dat ze je mening respecteren maar het voelt niet zo’
Vierdejaars aan de lerarenopleiding technisch beroepsonderwijs Pieter de Zwart weet het zeker: hij laat zich uit principiële overtuiging niet vaccineren. Dat leidt in zijn omgeving soms tot onbegrip.
“Ik was betrokken bij een ontwikkelingsorganisatie maar heb recent besloten om daarmee te stoppen, omdat het niet meer valt te combineren met mijn principes. Het werken met ‘Testen voor Toegang’ en QR-codes sta ik niet achter. Ik voelde vanuit die organisatie druk om hiermee te werken en dat is voor mij een brug te ver.
Ik maak me dan ook zorgen over de ontwikkeling dat we als samenleving voor alles moeten testen en dat er een splitsing komt tussen gevaccineerden en niet-gevaccineerden. Zelf sta ik sterk in mijn schoenen en trek ik mijn grenzen, maar ik ken ook mensen die minder sterk in hun schoenen staan. Wat doen zij wanneer hen wordt gevraagd mee te werken aan iets waar zij niet achter staan? Wat doen zij wanneer de druk toeneemt?
Het belangrijkste vind ik dat mensen zelf kunnen kiezen. Maar om me heen ervaar ik steeds meer druk om het wel te doen en op die manier word je een kant opgeduwd. Als je aangeeft dat je het niet wilt, dan word je er door anderen scheef op aangekeken. Ze zeggen dan vaak dat ze je keuze respecteren, maar het voelt niet zo.
Dat het virus gevaarlijk kan zijn twijfel ik niet aan. Ik ken mensen die corona hebben gehad en er goed ziek van zijn geworden, maar dat mag geen argument zijn om het recht op lichamelijke integriteit aan de kant te schuiven.”
Het interview met Pieter is afgenomen in het Fries. Bovenstaande tekst is een vertaling.
‘Ik voel een enorme druk’
Ik heb me niet laten vaccineren, vertelt een medewerker van een lectoraat die niet met naam genoemd wil worden. “Dat ik anoniem wil blijven zegt iets over mijn gevoel van veiligheid.”
“Ik heb het gevoel dat ik niet het complete plaatje te zien krijg, als het gaat om de negatieve effecten van het vaccin. Er zijn wetenschappers en medische experts die iets anders vertellen dan de overheid, die geblokkeerd, gecensureerd en belachelijk gemaakt worden. Of weggezet worden als ontspoorde mensen en wappies.
Dat de overheid dat doet, maakt de boel alleen maar ongeloofwaardiger. Als echt alles in orde zou zijn, waarom is er dan die censuur? Ik vertrouw het niet en het voelt als een wereldwijd experiment. Daarnaast vind ik de manier waarop de overheid de vaccinatiegraad omhoog probeert te krikken, echt niet kunnen. De coronapas en de testmaatschappij zijn voor mij vormen van dwang.
Verdedigen
Helaas moet ik mijn keuze vaak verdedigen. Het is gewoon een klotesituatie. Discussies probeer ik te vermijden; mensen schrikken als ik ze vertel over mijn keuze. Er is zelfs een buurvrouw die niks meer met me te maken wil hebben. Een gesprek met een collega liep bijna uit tot een conflict. Dan praat ik liever niet meer over dit onderwerp. Want ik waardeer de mensen om mij heen en wil niet dat de relatie hierdoor op spanning komt te staan.
De algemene overtuiging is: je moet je laten vaccineren. En mensen hebben vaak een oordeel over mensen die het niet doen. Ik voel een enorme druk om te moeten denken zoals de meeste mensen denken. Maar ik vind dat iedereen respect voor elkaar moet hebben, wat je keuze ook is, en welke argumenten je ook hebt. Ik ben bang dat mensen die vanuit angst hun keuze hebben gemaakt, gevaccineerd of ongevaccineerd, het heft in eigen handen gaan nemen. Dat er dingen gaan gebeuren die niet oké zijn. Daarnaast was ik altijd heel blij met de vrijheid die je had in Nederland. Maar die vrijheid is door deze situatie in gevaar gekomen. Dat raakt me nog het meest.”
‘Het woord vrijheid roept zó veel emotie op’
Binnen Verpleegkunde zijn de vaccinaties, meer dan bij andere opleidingen, een hot topic. Lubke van ’t Hul, gezondheidswetenschapper, verpleegkundige en docent vindt het belangrijk dat haar studenten een eigen keuze kunnen maken. Een keuze die ethisch, wetenschappelijk en professioneel onderbouwd is.
“Ik begeleid nu vijftien stagiaires en veertien daarvan hebben al vrij vroeg laten weten dat ze gevaccineerd zijn. Zij hebben op afdelingen gestaan waar Corona was en zagen dat het geen griepje is. Studenten ervaarden de maatregelen die genomen móesten worden om anderen te beschermen, en wat voor enorme impact dat heeft. Met andere woorden; als vaccineren helpt neem ik mijn verantwoordelijkheid.
Morele plicht
De bereidwilligheid onder verpleegkundestudenten is groot maar ook wij hebben twijfelaars of mensen die zich niet laten vaccineren. Wel vind ik dat verpleegkundigen een morele plicht hebben om de veiligheid van onze zorgvragers te waarborgen. Dus als je je niet laat vaccineren is dat een keuze maar dat betekent wel dat je je extra goed moet beschermen. Dan stel ik vragen als hoe ga je dan om met risicovolle situaties die je elke dag tegen zult komen? Hoe bescherm jij je? Hoe bescherm je de mensen om je heen? Maak je gebruik van de zelftesten, weet je wat voor andere mogelijkheden er zijn? Heb je daar vragen over dan kun je bij mij terecht.
Ja, lichamelijke integriteit en individuele vrijheid ben ik voorstander van, maar we leven niet in een samenleving omdat we volledig individueel vrij zijn. Het woord vrijheid roept zo veel emotie en discussie op, wat doen we dan nog om onze samenleving voor iedereen zo goed mogelijk te maken? Ik vind dat ik een beroep mag doen op solidariteit met de mensen met wie je leeft en voor wie je werkt. Een vaccinatieplicht vind ik daarentegen geen goed idee, dat zorgt alleen maar voor meer polarisatie in de samenleving.
tekst: Reinhilde van Aalderen,
Silke Polhuijs en Wouter van Emst
foto’s: Gerben Rink
