Stel je komt een kamer binnen met een patiënt in ademnood, je telefoon gaat over en je hoort een alarm. Tijdens je opleiding heb je theorie geleerd en handelingen geoefend bij het verpleegkundig proces. Nu komt alles ineens op je af. Wat ga je doen? En wat moet als eerste?
Eerstejaars studenten Verpleegkunde kunnen vanaf februari 2022 in een pilot hun skills oefenen met behulp van een Virtual Reality (VR) Game. Door een VR-bril op te zetten worden de studenten meegezogen in de werkomgeving van een verpleegkundige. Wat VR is en de verschillende toepassingen ervan wordt uitgelegd in het kader bij dit artikel.
Van theorie en praktijk naar integraal handelen
Op dit moment heeft de voltijdopleiding Verpleegkunde een traditioneel model van opleiden en toetsen waarbij iedere module een eigen summatieve toetsing heeft. De modules staan wel in verbinding met elkaar, maar worden niet integraal getoetst.
Een voorbeeld daarvan zijn gespreksvaardigheden, verpleegkundig handelen en klinisch redeneren. In de praktijk zullen studenten het voeren van een intakegesprek, de bloeddruk meten en deze klinisch te beoordelen van deze meting integraal uitvoeren.
Uit onderzoek (Merriënboeri, 2002) is naar voren gekomen dat het simpelweg separaat aanbieden van onderdelen van een complexe vaardigheid, er niet voor zorgt dat een student deze vaardigheid uiteindelijk beheerst. Het leren van verpleegkundige vaardigheden is zo’n complex proces waarbij kennis, vaardigheden en attitude geïntegreerd moeten worden.
Om dit te verbeteren gebruikt het nieuwe curriculum het 4CID-onderwijsmodel (redactie ii, 2016) als basis. Het 4CID-model helpt het onderwijs zo vorm te geven dat kennis en vaardigheden integraal en als whole task worden aangeboden. Hierdoor kunnen studenten verbindingen leggen en een diepere leerstijl ontwikkelen. Daarnaast gaat het nieuwe curriculum uit van de HILL-principes (High Impact Learning that Lasts). Eén van de HILL- principes is ‘assessment as learning’, waarbij toetsing een veel meer formatief en coachend karakter heeft. Een ander HILL-principe is ‘urgency to learn’, waarbij de student getriggerd wordt om in een maximale toestand van betrokkenheid en intrinsieke motivatie aan de slag te gaan. Dit nieuwe curriculum zal in studiejaar 2021-2022 (gedeeltelijk) worden ingevoerd.
Om de leemte tussen het onderwijs en de praktijk te verkleinen, het leerrendement te verhogen en de student nog beter voor te bereiden op zijn toekomstig beroep, voert de voltijdopleiding Verpleegkunde een pilot uit, die de vaardigheden integratief (als whole task) aanbiedt. Dit wordt formatief getoetst met een Serious Game. De game gebruikt Virtual Reality (VR). De VR game wordt additief aan het vaardigheidsonderwijs toegevoegd. Door de game leren verpleegkundestudenten in een veilige omgeving functioneren met realistische praktijksituaties. Zij krijgen direct feedback op hun handelen.
De betekenisvolle feedback die de student na het spelen van de game ontvangt, en de reflectie van de student daarop, wordt verzameld in een (digitaal) portfolio. In dit portfolio kan de ontwikkeling van de student worden gemonitord door zowel de student als de docent.
Beter integraal handelen dankzij Virtual Reality
Bij Virtual Reality speelt de student in een digitale omgeving een spel waarin een authentieke werksituatie is nagebootst. Je kunt hierbij denken aan verpleegkundigen die een anamnese uitvoeren (gerichte vragen om een diagnose te stellen). Op basis daarvan moet de student realistische keuzes maken en vaardigheden uitvoeren binnen het verpleegkundig proces. De student ontvangt op basis van zijn acties feedback. Deze stap is essentieel. Het zorgt voor betere prestaties bij studenten wanneer er terugkoppeling wordt gegeven van het game resultaat. De student krijgt met deze feedback inzicht in zijn persoonlijke ontwikkeling. Geconstateerde hiaten vormen het startpunt en de motivator voor de verdere ontwikkeling van de verschillende vaardigheden. Bij iedere volgende onderdompeling in de Virtual Reality game moet het gevoel van self-efficacy zijn toegenomen. Met self-efficacy wordt bedoeld dat als mensen geloven dat ze voldoende bekwaam zijn om een bepaalde taak uit te voeren, dit de kans vergroot om die taak ook daadwerkelijk met een positief resultaat afronden. In de periodes tussen het spelen van de game breidt de student zijn kennis, vaardigheden en attitude door lessen en zelfstudie. De game helpt de student om zelf sturing te geven aan zijn/haar leerproces waardoor de intrinsieke motivatie van de student stijgt. Ook is het mogelijk om de student in de game te confronteren met onverwachte situaties, zoals een andere patiënt die om hulp vraagt.
De pilot is (mogelijk) een eerste stap in de richting van een nieuwe vorm van toetsen waarbij toetsen niet langer het sluitstuk van het onderwijs zijn, maar onderdeel van het leerproces van de student.
De pilot wordt uitgevoerd in samenwerking met Gainplay Studio. Dit bedrijf ontwikkelt de software op basis van scenario’s die zijn bedacht door de opleiding HBO- Verpleegkunde. Een eerste test van het spelen van zo’n scenario in echte omgeving was veelbelovend. De deelnemende student was enthousiast over de werkwijze: “Ik kon me vooraf geen voorstelling maken van wat ik tegen zou komen op stage, dit is een mooie tussenstap, waarbij ik theorie en praktijk kan combineren”
Samengevat is het doel van deze pilot met een VR Game
· Urgency to learn stimuleren bij de student;
· Integratie van kennis, vaardigheden en attitude door de student (whole task);
· Verhogen feedbackfunctie van onderwijs door middel van coaching.
· De student optimaal voorbereiden op de stages en uiteindelijk het beroep door een realistische en veilige leeromgeving te bieden.
Tot slot
Er komen steeds meer toepassingen van VR op de markt, dit biedt een goede kans voor allerlei opleidingssituaties om het onderwijs naar een hoger niveau te tillen. En studenten beter voor te bereiden op de praktijk.
Door: Gert Scheer (functioneel beheerder van Windesheim) en Rémy Kolbe (NHL Stenden; opleiding Master Serious Gaming)
