Zo voelde het. Leeg. Haar leven in één woord. ‘En dat blijft ook nog even zo’, zei ze. Ik zag haar niet heel scherp, het internet was matig, maar ik hoorde haar zuchten. Vrienden en klasgenoten zag ze bijna niet.
Geen carnaval dit jaar (dat vond ze heel erg) en ze had gelezen dat we nog wel jarenlang last kunnen houden van corona. De grens was weer even bereikt. Corona maakte haar leven leeg: ze had weinig zin en wat deed er nog toe?
Hillesum
Ik moest denken aan een citaat uit het dagboek van Etty Hillesum. In een hele andere tijd schreef zij treffend over een gevoel van leegte:
’…er was weer dat zoekende, dat ontevredene, het voelen van de leegte achter de dingen, dat niet vervuld zijn van het leven, maar het gepieker zonder lijn of zin’.
Normaal
Hillesum schrijft over het voelen van leegte. Leegte achter de dingen, een gevoel van ‘niet vervuld zijn van het leven’. Nu zoveel ‘normale’ dingen in haar leven er niet waren, leken de dagen voor die student ook zo: niet vervuld van leven.
Zonder alles wat normaal was vóór Corona moest ze nu met die leegte om te zien gaan. ‘Hoe ben je gisteren doorgekomen’, vroeg ik. ‘En eergisteren?’ Het bleek de ene dag muziek te zijn, de andere dag een spontaan etentje met een vriend. Een jaar geleden nog heel normaal, nu bijzonder. De leegte was daarmee trouwens niet weg.
Feesten
Maar ze had niet gedacht het zo lang te kunnen volhouden. De sneeuw had haar ook goed gedaan. Met een glimlach vertelde ze dat ze als een klein kind had lopen springen. En, ook niet verwacht, de relatie met haar ouders was veranderd. Ze waren belangrijker voor haar dan ze eerder had gedacht.
Ik hoop dat we heel snel weer met z’n allen samen feesten kunnen vieren. Maar net als voor corona zal ook daarna ons leven weer gevuld raken met allerlei dingen. Van alles wat je doet maar waarvan je soms ook niet precies weet waarom en waartoe. Ook dan kan dat besef van leegte zich opdringen, een gevoel van ‘niet vervuld zijn van het leven’.
Belangrijk
Ik hoop dat deze student zich dan de coronatijd herinnert als een periode waarin ze die leegte heeft kunnen uithouden. Een leegte die soms, even, heel duidelijk had gemaakt wat echt belangrijk voor haar was.
Martin Jans is studentenpastor van Windesheim, ArtEZ en KPZ Zwolle
De leegte die beschreven wordt heeft haar ook weer andere zaken opgeleverd. ‘Niet vervuld van leven’ kreeg in een verbeterde band met haar ouders ook weer een nieuwe kleur, een nieuwe betekenis. Waar dingen wegvallen, kan de leegte weer opgevuld worden met nieuwe zaken: ideeën, relaties, gevoelens, ervaringen. Overigens omarmen boeddhisten de leegte vaak als het ‘hoogst haalbare’ (zie ook: https://www.bedrock.nl/waarom-leegte-volgens-het-boeddhisme-het-mooiste-is-dat-je-kan-overkomen/). Als je leegte niet nastreeft en het geeft je een onvervuld gevoel, dan zijn er dus mogelijk meerdere opties: of je vervangt de zaken die wegvallen met nieuwe, of je omarmt de leegte en accepteert “het loslaten van je ego. Of het los kunnen zien van je ego en je niet identificeren met de vorm die je is aangeleerd.” Dat heb ik ook maar gevonden op internet en geeft wellicht te denken. Mooie aanleiding om eens verder op door te filosoferen, Martin!