Afgelopen week liep ik naar Windesheim en ving ik een gesprek op tussen studenten. Het ging over Greta Thunberg, de jonge klimaatactivist die vol woede de VN-top over klimaat toesprak. De studenten waren van mening dat Greta Thunberg, laat ik het maar zo zeggen, ‘nep’ was; een kind dat voor het karretje van de ‘klimaatlobby’ was gespannen. Een soort publiciteitsstunt dus. Een willoos slachtoffer van de drammerige milieupessimisten.
Nu hoef je het niet met haar manier van actievoeren en de toon die zij daarin hanteert eens te zijn, ze heeft wel een punt als het gaat over klimaatverandering. En dat zeg ik niet omdat dat mijn mening is, maar omdat er een overweldigende hoeveelheid wetenschappelijke kennis is die dat telkenmale aantoont dat opwarming een feit is en dat de mens daar invloed op heeft.
In diezelfde week gaf ik een les politicologie, in de summiere tijd die ik heb om iets met dit vak te doen hadden we het over het stikstofprobleem. Veel bouwprojecten liggen stil omdat er te veel stikstof in natuurgebieden terecht komt. Een student vond het uitgangspunt dat mensen een dak boven hun hoofd moeten hebben, veruit belangrijker dan de natuur in Nederland. Natuur moest desnoods opgeofferd worden. De milieulobby heeft te veel macht in Nederland.
Wat mij opviel is niet zo zeer zijn opvatting, die mag je hebben, maar dat hij moeite had om deze complexe problematiek vanuit meerdere gezichtspunten te bekijken.
We doen er op Windesheim te weinig aan om studenten wel een diverse blik op kennis te gunnen: kennisvakken en hoorcolleges staan onder druk. Een filmpje op ELO in plaats van een hoorcollege volstaat ook wel en er wordt steeds meer ‘integratief’ getoetst. Per saldo leidt dit tot een extra devaluatie van kennis omdat alleen de toepassing van kennis nog getoetst wordt. Het dominante mantra is nog steeds dat ‘we studenten moeten leren kennis op te zoeken’. Inderdaad, dat doen studenten dus in toenemende mate: op Twitter, bij vloggers, op door YouTube en facebook voorgesorteerde video’s die er voor zorgen dat je in je eigen bubbeltje blijft.
Dat Hogescholen hun monopolie op ‘ware kennis’ kwijt zijn is natuurlijk winst, dat ze dit als voldongen feit zien en zich hier lijdzaam bij neerleggen is een ramp.
Goed zo Eelco, geef de moderne onderwijsdeskundigen van Windesheim maar eens van katoen. De televisie-sering (de enigszins verschrompelde versie van de ver-beeld-ing) van het onderwijs een halt toe roepen.
Het is een sympathiek punt dat je maakt. Maar in je argumentatie zit een grote stap: zodra je van ‘kennisvakken’ en ‘hoorcolleges’ overstapt naar filmpjes en integratief toetsen, lukt het niet meer om een complex vraagstuk van meerdere kanten te bekijken, zeg je.
Het hóeft natuurlijk niet zo te zijn, sterker nog, een lesvorm die, al is het online, écht dwingt tot een kwalitatief betere dialoog, zou juist enorm kunnen helpen. In de klas discussieren is ook niet alles, dat weten we allemaal wel.
Wat werkt dan wel? Windesheim zou het debat, de dialoog, de ontmoeting, op allerlei mogelijke manieren kunnen stimuleren. Het vorige college was goed op weg met de ‘waardenvolle professional’. Maar een stevige uitwerking die alle hoeken van de campus bereikt is er -naar mijn weten- niet gekomen. Toch staat er vast van alles op papier. Iets meer durf om tot uitvoering te komen, misschien?